Het boek als kunstwerk
inleiding

Geen boek over kunst, maar een boek als kunst. "Het heeft het voordeel dat wat je wilt laten zien, in een bepaalde volgorde bekeken moet worden" (Hans Waanders, Brabants Dagblad 4-8-1995).

"At that time in we were preparing the publication of the publication of the book Perches (edition 500, 2001). Until then Hans Waanders had produced over a hundred wonderful books, but the copying, cutting, pasting, stamping, binding and finishing he had done all by himself, in the security of his studio" (Peter Foolen in Sealevel Hans Waanders, October Foundation, february 2002, 1/4).

"Boeken bleken uiteindelijk de ultieme dragers voor zijn werk: het compacte en intieme karakter paste goed bij zijn aanpak. Hij maakte 177 kunstenaarsboeken, in oplagen niet groter dan twintig. Ze belandden bij liefhebbers ver buiten Nederland en in de collecties van Museum of Modern Art in New York, Tate Gallery in Londen en Centre Pompidou in Parijs" (bron: Petra van Koppen in zii-prrrih, vogels nader bekeken, Nieuwe Veluwe, 2014).

Fieldguide, 1995

"Hans Waanders has utilised many of the forms and mediums that, according to the former Fluxus artist Ken Friedman, have become associated with correspondence art and mail art, such as postcards, artists’ books, printed ephemera, rubber stamps, artists’ postage stamps, and posters of various kinds. Of all of these forms and mediums it is the book that is Waanders’ ‘principle medium’. According to the Mexican conceptual artist Ulises Carrión, a key pioneer of the form, the book constitutes a medium in its own right and is ‘an expressive unity’ in which ‘the massage is the sum of all material and formal elements’. The self-reflexive, hybrid forms of bookworks and artists’ books have permitted Waanders more whimsical constructions than the historically bound traditions of painting and sculpture. There are formats such as notebooks, field guides, bird books, and atlases (along with dictionaries, almanacs, and stamp stockbooks and albums).

Waanders publications have also taken the form of accordions and leporellos’, rolled sheets, and box editions of loose, unbound sheets that, like his more conventional codex formats, have often utilized a splendid mixture of texture, images, photographs, words, and stamp prints, in addition to tipped- or pasted-plates and material. Waanders undertook most of the copying, cutting, pasting, stamping, binding, and finishing singlehandedly, making his books in small editions raging from unique one-off copies to relatively larger runs rarely exceeding twenty-five copies. The reproducible nature of Waanders’ books is therefore subtly tempere by the manual methods of their contruction and their extrinsic, by-hand, additions and finished" (bron: Ross Hair, Brilliant Absence, 2019).

"Het boek is een artistiek medium en wordt door kunstenaars aangewend - getransformeerd, gehybridiseerd, ge(de)construeerd - voor hun ideeën en experimenten. Elk concreet of conceptueel aspect van het boek kan als uitgangspunt voor artistiek handelen worden genomen. Zo komen opnieuw werelden van nieuwsgierigheid en onderzoek in het kunstenaarsboek tot uiting. De wereld van de natuur is er daar één van. Daar komt bij dat de betrekking op de natuur zich beter dan welk thema ook lijkt te lenen voor het in elkaar schuiven van ervaring, observatie, materiaal, vormgeving, concept, onderzoek, verslag en beleving. Kortom, voor het vertellen van een verhaal dat zijn eigen noodzaak duidelijk maakt, dat verteld móet worden en dat bovendien het esthetische (in de oorspronkelijke betekenis: zintuiglijke) genieten als middel én doel heeft. Het kunstenaarsboek als artistiek medium lijkt wat dit betreft ideaal om tegenwicht te bieden aan een natuur die vandaag de dag op een vaak volstrekt gedachteloze manier beschikbaar is om waargenomen, beleefd en geconsumeerd te worden: natuur als moodboard voor de verkoop van producten, natuur als exclusief toevluchtsoord om de vakantie der vakanties te vieren, natuur als branding van wat al lang niet meer natuurlijk is" (bron: Cees de Boer, Het Boek der Natuur, Stichting ARTisBOOK en CBK Groningen, 2018).